SERVET-İ FÜNUN DÖNEMİNİN SANATÇILARI VE ESERLERİ

SERVET-İ FÜNUN SANATÇILARI VE ESERLERİ

 

       TEVFİK FİKRET

 

• v         Servet-i Fünun döneminde sanat için sanat, sonraları toplum için sanat anlayışını savunmuş ve buna uygun eserler vermiştir.

• v            Toplumsal ve siyasal ortamı Han-ı Yağma, 95’e Doğru, Balıkçılar, Haluk’un       Bayramı, Hasta Çocuk, Tarih-i Kadim, Millet Şarkısı, Promete, Nesrin,       Sis  gibi şiirleriyle eleştirmiştir.

• v       Karamsarlığı ve iç dünyasındaki çalkantıları şiirlerinde öne çıkmıştır.

• v         Serbest müstezatı şiirlerinde başarıyla kullanmıştır.

• v Aruzla Türkçeyi, şiirle düz yazıyı başarıyla kaynaştırmayı bilmiştir.

• v Beyit ve mısra bütünlüğünü kırmış, anlamı birkaç dizeye yaymıştır.

• v Nazmı nesre başarıyla yaklaştırmış, manzum hikâyeler yazmıştır.

• v Şiirlerinde noktalama işaretlerine, biçimsel mükemmelliğe, tasvire önem vermiştir.

• v “Yağmur” şiirinde olduğu gibi şiirin içeriğine uygun aruz kalıplarını seçip kullanmıştır.

• v Şiirlerinde parnasizmden etkilenmiştir.

 

Eserleri:

Rubab-ı Şikeste: Bu kitapta bulunan şiirler Servet-i Fünun döneminde sanat için sanat görüşüyle yazdığı şiirler bulunmaktadır.Önceki şiirlerinde Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit’in etkileri görülür ancak daha sonraki şiirlerinde kendi üslubunu yakalamıştır.

Haluk’un Defteri: Kendi oğlu Haluk’un kişiliğinde dönemin gençelrine seslenmiş, onlara öğütler vermiştir. Toplum için sanat görüşüne uyan şiirlerdir. Bununla birlikte şiirin biçimine verdiği önemi yansıtan şiirlerdir.

Rubabın Cevabı: Fikret’in toplumcu anlayışının ve vatan şiirlerinin olgun, güçlü örneklerini sergilediği kitabıdır. Vatanının vasıfsız yöneticilerin elinde heba oluşunu eleştirel bir üslupla anlattığı şiirlerden oluşur.

Şermin: Hayatının sonlarına doğru çocuklar için hece ölçüsüyle yazdığı eseridir.

TEVFİK FİKRET’İN SORULARDA ÇIKAN ÖNEMLİ ŞİİRLERİ

Sis: Şairin İstanbul kentine nefretle bakışını ifade eden bir dışavurum şiiridir. Yahya Kemal kendi şiiriyle (Sis’te Söyleniş) cevap vermiştir:

Ey Marmara’nın mavi kucaklayışı içinde
Sanki ölmüş gibi dalgın uyuyan canlı yığın.
Ey köhne Bizans, ey koca büyüleyici bunak,
Ey bin kocadan artakalan dul kız;

Tarih-i Kadim: Tarihe, savaşlara, inançlara özellikle İslam’a karşı nefret dolu söylemlerin olduğu manzumesidir. Mehmet Akif ile aralarında “Zangoç – Molla Sırat” kavgası başlar bu şiirle.

Promete: İnsan aklının ve biliminin sembolü olan Promete üzerinden gençliğe yazdığı bir şiir.

Doksan Beşe Doğru: 1912’de İttihat ve Terakki’nin etkisiyle kapatılan meclisi şair, 30 yıl önce Osmanlı -Rus savaşını bahane eden 2. Abdülhamit’in kapattığı meclise benzeterek nefret dolu yazdığı eleştirel şiiridir.

Düşsün senin tahakkümüne boyun eğen baş,

Kopsun seni -bir hak diye- alkışlayan eller! ...

 

Han-ı Yağma: Tevfik Fikret 1912 yılının yaz aylarında İttihatçıların yolsuzluk ve yiyiciliğini eleştiren ünlü ‘Han-ı Yağma’ şiiri ile devlet başındaki vurguncuları, fırsatçıları ağır bir dille eleştirir.

Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı iştiha sizin...

Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin

 

 

 

        CENAP ŞAHABETTİN

• v     “Sanat için sanat” anlayışına uygun eserler vermiştir.

• v Parnasizmin ilk örneklerini vermiştir.

• v Şiirlerinde müziğe önem vermiş ve sembolizmin öncüsü olmuştur.

• v Arapça ve Farsça sözcüklerle, özgün imgelerle yüklü ağır bir dili vardır.

• v Şiirlerinin konusunu daha çok doğadan almıştır. Elhan-ı Şita adlı şiiriyle tanınır.

• v Cenap Şahabettin, şiirlerini Evrak-ı Leyal adı altında toplamak istemişse de bu gerçekleşmemiştir.

• v Günümüzde onun bu isteğine uygun olarak şiirleri Evrak-ı Leyal başlığı altında bir araya getirilmiştir.

 

     Eserleri:

    Şiir: Evrak-ı Leyal

    Düz yazıları: Evrak-ı Eyyam, Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh (makaleler, düz yazılar)

    Gezi: Hac Yolunda, Avrupa Mektupları, Suriye Mektupları

     Özdeyiş: Tiryaki Sözler

     Tiyatro: Yalan, Körebe, Küçük Beyler

 

 

       HALİT ZİYA UŞAKLIGİL

 

• v Türk edebiyatında Batı tarzında eser veren ilk büyük romancıdır.

• v Servet-i Fünun döneminin en güçlü yazarıdır.

• v Fransız realist ve natüralist yazarlardan etkilenmiştir.

• v Eserlerinde geniş tasvirlere ve psikolojik tahlillere yer vermiştir.

• v Hikâyelerinde Maupassant tarzı hâkimdir.

• v Romanlarında İstanbul’daki eğitimli ve zengin kesimi konu almış, hikâyelerinde ise halkın arasına girmeye çalışmıştır.

• v Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamaları kullandığı ağır bir dili vardır. (Sağlığında eserlerini yine kendisi sadeleştirmiştir.)

• v Mai ve Siyah’ta Ahmet Cemil tipinden hareketle Servet-i Fünun kuşağının ideallerini, beklentilerini, hayal kırıklıklarını anlatmıştır.

• v Aşk-ı Memnu’da bir Türk aile yapısını ayrıntılı olarak incelemiş ve alafranga özentisini eleştirmiştir.

• v Türk edebiyatında “mensur şiir”in ilk örneklerini vermiştir.

 

Eserleri:

Roman: Sefile, Nemide, Bir Ölünün Hatıra Defteri, Ferdi ve Şürekâsı, Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar

Hikâye: Bir Şi’r-i Hayal, Bir Yazın Tarihi, Solgun Demet, Hepsinden Acı, Aşka Dair, Onu Beklerken, İhtiyar Dost, Kadın Pençesi, İzmir Hikâyeleri. (Ali’nin Arabası adlı hikâyesinde Anadolu’ya yönelir.)

Oyun: Kâbus, Füruzan, Fare

Anı: Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Bir Acı Hikâye (anıları önemli)

Deneme: Sanata Dair

Mensur şiir: Mensur Şiirler, Mezardan Sesler

 

 

MEHMET RAUF

• v Romancı ve öykücüdür, Halit Ziya'nın gölgesinde kalır.

• v  Realizm etkisinde psikolojik çözümleme içeren roman ve öyküleriyle ünlendi.

• v Betimleme ve ruh tahlilleri içeren eserler yazdı.

• v İlk psikolojik romanımız olan Eylül’ün yazarıdır

• v Kahramanların iç konuşmalarına ilk kez Mehmet Rauf yer vermiştir.

Eserleri:

Roman: Eylül, Ferda-yı Garam, Genç Kız Kalbi, Karanfil ve Yasemin, Son Yıldız

Hikâye: Son Emel, Bir Aşkın Tarihi, Üç Hikâye

Mensur Şiir: Siyah İnciler

Tiyatro: Pençe, Cidal, Sansar

 

HÜSEYİN CAHİT YALÇIN

v Roman ve hikâyeci olarak ün kazanmış; sonraları siyasi yazarlığa geçmiştir.

v Roman ve hikâyelerinde şairane ve süslü bir üslup kullanmıştır.

v Fıkra, anı, eleştiri, mensur şiir türlerinde de eserler yazmıştır.

v Eski-yeni tartışmalarında yeni edebiyatın başta gelen savunucularından olmuştur.

v “Edebiyat ve Hukuk” makalesinden dolayı Servet-i Fünun dergisi kapatılmıştır.

Eserleri:

Hikâye: Hayat-ı Muhayyel

Roman: Hayal içinde

Eleştiri: Kavgalarım

Anı: Edebi Hatıralar (Edebiyat Anıları), Siyasal Anılar

SÜLEYMAN NAZİF

• v İlk şiirlerinde Namık Kemal başta olmak üzere Tanzimat şairlerinden etkilenmiştir.
• v Makale, şiir, mensur şiir, mektup gibi türlerde eserler vermiştir.
• v Nesirlerinde ahenk kaygısıyla yabancı sözcük ve tamlamalardan yararlanmıştır

Eserleri:

Şiir: Gizli Figanlar, Firak-ı Irak,

 Malta Geceleri (nazım nesir karışık)